Azərbaycan və Yapon dilləri arasında fonetik baxımdan böyük fərqlər mövcuddur. Əsasən, səslər baxımından yapon dili daha məhdud fonem sisteminə malikdir, bu da bəzi Azərbaycan səslərinin Yapon dilində olmamasına səbəb olur.

1. “X” (Xı səsi)
Azərbaycan dilində “x” səsi, “xal” və “xeyir” kimi sözlərdə istifadə olunan bir səslə təmsil olunur. Bu səs, boğazın arxa tərəfində əmələ gəlir və qırtlaq səsi olaraq bilinir. Yapon dilində bu cür qırtlaq səsləri yoxdur və adətən “x” səsi “h” kimi səslərlə əvəzlənir.

2. “Ə” səsi
Azərbaycan dilinin səciyyəvi xüsusiyyətlərindən biri də “ə” səsidir. Bu səs, “əl” və “qəlb” kimi sözlərdə istifadə edilir. Yapon dilində bu səsə bənzər bir səs yoxdur. Yapon dili vokallarında əsasən “a”, “i”, “u”, “e”, “o” səsləri istifadə olunur. Yapon dilində “ə” səsini təmsil edən bir fonem yoxdur, buna görə də Azərbaycan dilindən gələn sözlər və ya adlar tez-tez “e” və ya digər uyğun səslərlə əvəz olunur.

3. “Q” (Qırtlaq q səsi)
Azərbaycan dilində “q” səsi, “qələm” və “qapı” kimi sözlərdə işlənir. Bu səs Azərbaycan dilində qırtlaqdan çıxan bir səslə təmsil olunur. Lakin Yapon dilində bu cür qırtlaq səsləri yoxdur. Yapon dilində “q” səsi adətən “k” səsi ilə əvəzlənir, çünki dilin fonetikası buna imkan vermir.

4. “Ğ” (Yumuşaq q) səsi
Azərbaycan dilində “ğ” səsi əsasən sözlərin ortasında və sonunda işlənir, məsələn “dağ” və ya “bağ”. Bu səs, Yapon dilində tam qarşılığı olmayan bir səsdir və adətən səssiz kimi qəbul olunur və ya yaxın səslərlə əvəz edilir.

5. Uzun və qısa saitlər

Yapon dilində saitlərin uzunluğu mənanı dəyişdirə bilər. Məsələn, 来た “kita” (gəldi) və 北 “kitaa” (şimal) sözləri arasında yalnız saitlərin uzunluğu fərq yaradır. Azərbaycan dilində isə saitlərin uzun və qısa formaları o qədər də vacib deyil və çox nadir hallarda mənaya təsir edir.

Bu səslərin yapon dilində olmaması, dil öyrənənlər üçün bəzi çətinliklər yarada bilər. Həmçinin, Azərbaycan dilindən yapon dilinə tərcümə və ya adların transliterasiyası zamanı bu səslərin itməsi və ya başqa səslərlə əvəz olunması mümkündür.

Nəticə olaraq, azərbaycan dilindəki zəngin fonetik səslər, yapon dilində olmayan və buna görə də dil öyrənmə prosesində maraqlı bir qarşılaşma yaradan unikal elementlərdir. Bu mövzu, hər iki dilə maraq göstərən insanlar üçün həm fonetikanı öyrənmək, həm də dillər arasındakı fərqləri başa düşmək üçün əhəmiyyətlidir.

Müəllif : Gülşən Cabbarlı

(Müəllif hüquqları qorunur. Web saytda verilən hər hansı bir informasiyanın kommersiya xarakterli bütöv və ya hissəli şəkildə nüsxələnməsi qəti qadağandır. Verilən bütün məlumatlar istifadəçilərin şəxsi istifadəsi  üçün nəzərdə tutulub)